Psychotherapy – at the interface between psychological mechanisms and free will
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The aim of the article was to develop the thesis that patient’s decisions about truth and responsibility are central to the process of psychotherapy and yet they are rarely explicitly articulated. In the first part of the text, I outlined the anthropological context of the thesis, according to which human intentionality and psychological mechanisms have the status of domains of objective reality that are ontologically separate, although in the patient’s experience they combine with one another. Next, with reference to the classical opinions of psychotherapy, I identified two aspects of patient decisions related to her/his psychopathology: adaptive (more pronounced in childhood) and moral (more pronounced in adulthood). I went on to isolate groups of psychological operating mechanisms involved in both truth- and responsibility-avoidance choices and, using clinical illustration, showed how the therapist can support alternative decisions. Finally, I further clarified the understanding of the proposed working model by indicating the different therapeutic consequences of revealing psychological mechanisms vs. decision-making based on the type of patient disorder and the anthropological-moral character of his/her choices.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
By submitting his/her work to the Editorial Board, the author accepts, upon having his/her text recommended for publication, that Diametros applies the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license to the works we publish. Under this license, authors agree to make articles legally available for reuse, without permission or fees. Anyone may read, download, copy, print, distribute or reuse these articles without asking prior permission from the publisher or the author, as long as the author and original source are properly cited. The author holds the copyright without any other restrictions. Full information about CC-BY: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.
How to Cite
References
Appelbaum A.H., Carr A.C., Kernberg O.F., Koenigsberg H., Selzer M.A. (2007), Psychodynamiczna terapia pacjentów borderline, tłum. J. Matkowski, Ł. Penderecki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Berne E. (2000), W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich, tłum. P. Izdebski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bühler Ch. (1933/1999), Bieg życia ludzkiego, tłum. E. Cichy, J. Jarosz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Carr E.H. (1999), Historia. Czym jest, tłum. P. Kuś, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa.
Chlewiński Z. (1991), Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność, W drodze, Poznań.
Dąbrowski K. (1979), Co to jest zdrowie psychiczne?, [w:] Zdrowie Psychiczne, K. Dąbrowski (red.), Wydawnictwo PWN, Warszawa: 7–35.
De Barbaro B. (2007), Po co psychoterapii postmodernizm?, „Psychoterapia” 142 (3): 5–14.
Dybel P. (2004), Etyczny wymiar psychoterapii, [w:] Etyka, psychologia, psychoterapia, A. Margasiński, D. Probucka (red.), Aureus, Kraków: 9–18.
Frank J.D., Frank J.B. (2005), Perswazja i uzdrawianie. Analiza porównawcza psychoterapii, tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa.
Gasiul H. (2022), Personalistyczna koncepcja osobowości. Podstawy teoretyczne. Mechanizmy rozwoju i jego zakłóceń, Difin, Warszawa.
Gelso Ch.J., Hayes J.A. (2004), Relacja terapeutyczna, tłum. M. Rucińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Gorniak L. (2003), Konstruktywizm a zmiany w praktyce psychoterapeutycznej, [w:] Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin, L. Górniak, B. Józefik (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: 33–56.
Greenwald H. (1973), Direct Decision Therapy, Edits, San Diego, California.
Hirsch E.D. (1977), Interpretacja obiektywna, tłum. P. Graff, „Pamiętnik Literacki” 68 (3): 289–320.
Ingarden R. (1998), Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Jasielska A. (2005), Pozahedonistyczna tendencja w regulacji emocji, „Czasopismo Psychologiczne” 11 (1): 7–20.
Kane R. (2016), On the Role of Indeterminism in Libertarian Free Will, „Philosophical Explorations” 19 (1): 2–16.
Kępiński A. (1983), Rytm życia, Wydawnictwo Literackie, Kraków, Wrocław.
Kuncewicz D.S. (2023), Opowieści o miłości. Między modelem a tajemnicą (monografia przyjęta do druku w wydawnictwie Oficyna Naukowa).
Kuncewicz D., Kuncewicz D. (2019), Hidden Stories in Monologues, „Forum Qualitative Social Research” 20 (1): art. 9.
Kutter P. (2000), Współczesna psychoanaliza. Psychologia procesów nieświadomych, tłum.
A. Ubertowska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
May R. (1998), Miłość i wola, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
McWilliams N. (2017), Diagnoza psychoanalityczna, tłum. A. Pałynyczko-Ćwiklińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Neff K. (2003), Self-Compassion. An Alternative Conceptualization of a Healthy Attitude Toward Oneself, „Self and Identity” 2: 85–102.
Prochaska J.O., Norcross J.C. (2006), Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna, tłum. D. Golec, rozdz. 1, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa: 1–26.
Stewart I., Joines V. (2021), Analiza transakcyjna dzisiaj. Nowe wprowadzenie, tłum. K. Balcerkiewicz, J. Byczkowska, M. Drażyńska, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Szutta N. (2015), Edukacja moralna z perspektywy etyki cnót, „Diametros” 46: 111–133.
Szutta N. (2017), Czy istnieje coś, co zwiemy moralnym charakterem i cnotą?, Wydawnictwo Academicon, Lublin.
Topolski J. (2016), Teoretyczne problemy wiedzy historycznej. Antologia tekstów, wybór E. Domańska, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Trzebińska E. (2008), Psychologia pozytywna, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Trzópek J. (2003), Problem woli. Między antropologią filozoficzną a psychologią mechanizmów regulacyjnych, Societas Vistulana, Kraków.
Wegner D.M. (1994), Ironic Processes of Mental Control, „Psychological Review” 101 (1): 34–52.
Wendland M. (2013), Wiele twarzy konstruktywizmu. Różnorodność stanowisk konstruktywistycznych i ich klasyfikacje, „Kultura i Historia” 24, URL = www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/5004 [dostęp 7.01.2023].
Yalom I.D. (2008), Psychoterapia egzystencjalna, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa.