Autonomy in Kant’s ethics (an attempt at a historical viewpoint)
Main Article Content
Abstract
Traditional interpretations of the Kantian idea of autonomy, based on classical texts such as Kritik der praktischen Vernunft and Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, stress mainly one point: action is autonomous only when the agent obeys the law. In this paper I try to introduce an interpretation of Kant’s practical philosophy which covers a broader perspective and presents the idea of “radical autonomy”. By reading Kant’s classical practical texts in connection with Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft and Tugendlehre, it is possible to show that Kant’s conception of autonomy also allows for actions (and maxims) that are not determined by the categorical imperative.
This paper adopts the point of view of “historical enlightenment” (Schnädelbach), which is rather contrary to the general anti-historical context of Kant’s philosophy. It causes interpretation to be methodologically against Kantian the “metaphysical hipotheque” (e.g., the pure Faktum der Vernunft, the absolute grounding of morality); however, a broadened idea of (“radical”) autonomy also makes it possible to defend Kant’s ethics in the contemporary critical horizon of historicism.
Article Details
By submitting his/her work to the Editorial Board, the author accepts, upon having his/her text recommended for publication, that Diametros applies the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license to the works we publish. Under this license, authors agree to make articles legally available for reuse, without permission or fees. Anyone may read, download, copy, print, distribute or reuse these articles without asking prior permission from the publisher or the author, as long as the author and original source are properly cited. The author holds the copyright without any other restrictions. Full information about CC-BY: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.
How to Cite
References
Adorno [1986] – Th.W. Adorno, Dialektyka negatywna, przeł. K. Krzemieniowa, WN PWN, Warszawa 1986.
Blackburn [1997] – Hasło: Autonomia, przeł. P. Dziliński, w: S. Blackburn, Oksfordzki słownik filozoficzny, red. naukowa J. Woleński, Książka i Wiedza, Warszawa 1997.
Borzym [1997] – S. Borzym, Wolfgang Welsch: Vernunft. Die zeitgenösische Vernunftkritik und das Konzept der transversalen Vernunf, w: Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, red. B. Skarga, t. V, WN PWN, Warszawa 1997.
Croitoru [2002] – R. Croitoru, Freedom and Responsibility in Kant and Heidegger, w: Dia- Logos. Schriften zu Philosophie und Sozialwissenschaften, Bd. 1: Freiheit und Verantwortung. Moral, Recht und Politik, T. Buksiński, P.W. Juchacz hrsg., Peter Lang, Frankfurt/M.–Berlin–Bruxelles–New York–Oxford–Wien 2002.
Eisler [1994] – R. Eisler, Kant-Lexikon, Hidelsheim–Zürich–New York 1994.
Filek [2001] – J. Filek, Tęsknota za etyką. Alasdair MacIntyre w poszukiwaniu „porzuconej narzeczonej”, w: Filozofia jako etyka. Eseje filozoficzno-etyczne, Znak, Kraków 2001.
Habermas [1976] – J. Habermas, Zwei Bemerkungen zum praktischen Diskurs, w: Zur Rekonstruktion des historischen Materialismus, Suhrkamp, Frankfurt/M. 1976.
Höffe [2003] – Höffe, Immanuel Kant, przeł. A.M. Kaniowski, WN PWN, Warszawa 2003. Jaspers [1968] – K. Jaspers, Das radikal Böse bei Kant, w: Aneignung und Polemik. Gesammelte
Reden und Aufsätze zur Geschichte der Philosophie, München 1968.
Kaniowski [1994] – A.M. Kaniowski, Etyka a transcendentalizm w perspektywie kantowskiej i pragmatyczno-językowej, w: Filozofia transcendentalna a dialektyka, red. M.J. Siemek, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
Kant [1986] – I. Kant, Krytyka władzy sądzenia, przeł. J. Gałecki, tłum. przejrzał A. Landman, WN PWN, Warszawa 1986.
Kant [1993] – I. Kant, Religia w obrębie samego rozumu, przeł. A. Bobko, Znak, Kraków 1993. Kant [2000] – I. Kant, Pomysły do ujęcia historii powszechnej w aspekcie światowym, w: Z. Kuderowicz, Kant, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000.
Kant [2001a] – I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, Antyk, Kęty 2001.
Kant [2001b] – I. Kant, Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, Antyk, Kęty 2001.
Kant [2002] – I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, przeł. B. Bornstein, Antyk, Kęty 2002.
Kant [2005] – I. Kant, Metafizyczne podstawy nauki o cnocie, przeł. W. Galewicz, Antyk, Kęty 2005.
Konhard [1986] – K. Konhard, Faktum der Vernunft? Zu Kants Frage nach dem „eigentlichen Selbst” des Menschen, w: Handlungstheorie und Transcendentalphilosophie, G. Prauss hrsg., Frankfurt/ M. 1986.
Krämer [2004] – H. Krämer, Etyka integralna, przeł. M. Poręba, Wydawnictwo Rolewski, Nowa Wieś 2004.
Kumamoto [1994] – Ch. Kumamoto, Transcendentalna wolność u Fichtego, przeł. H. Walentowicz, w: Filozofia transcendentalna a dialektyka, red. M.J. Siemek, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
MacIntyre [2000] – A. MacIntyre, Krótka historia etyki, przeł. A. Chmielewski, WN PWN, Warszawa 2000.
Makowski [2005] – P. Makowski, Pojęcie autonomii a moralność. Problem struktury teorii etyki integralnej w projekcie Hansa Krämera, Poznań 2005 (praca niepublikowana).
Nowak–Juchacz [2002] – E. Nowak–Juchacz, Autonomia jako zasada etyczności. Kant, Fichte, Hegel, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
Rawls [1994] – J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, WN PWN, Warszawa 1994.
Ricken [2001] – F. Ricken, Etyka ogólna, przeł. P. Domański, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.
Schnädelbach [2001a] – H. Schnädelbach, Co to jest neoarystotelizm?, w: H. Schnädelbach, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy 1, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
Schnädelbach [2001b] – H. Schnädelbach, O dialektyce rozumu historycznego, przeł. K. Krzemieniowa, w: H. Schnädelbach, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy 1, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001
Schnädelbach [2001c] – H. Schnädelbach, O historystycznym oświeceniu, przeł. K. Krzemieniowa, w: H. Schnädelbach, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy 1, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
Schnädelbach [2001d] – H. Schnädelbach, Próba rehabilitacji „animal rationale”, przeł. K. Krzemieniowa, w: H. Schnädelbach Próba rehabilitacji „animal rationale”. Odczyty i rozprawy 2, Warszawa 2001.
Schnädelbach [2001e] – H. Schnädelbach, Uwagi o racjonalności i języku, przeł. K. Krzemieniowa, w: H. Schnädelbach, Rozum i historia. Odczyty i rozprawy 1, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
Siemek [1995] – M.J. Siemek, Projekt „Wiecznego pokoju” a Kantowski etos nowoczesnej wolności politycznej, w: „Projekt wieczystego pokoju”. W 200–lecie wydania pracy Kanta, red. J. Garewicz et al., Warszawa 1995.
Symotiuk [1976] – S. Symotiuk, Problem zła radykalnego w filozofii moralnej Kanta, w: Dziedzictwo Kanta. Materiały z sesji Kantowskiej, PWN, red. J. Garewicz, Warszawa 1976.
Wartenberg [2002] – M. Wartenberg, O „Krytyce praktycznego rozumu” i jej stosunku do „Krytyki czystego rozumu”, w: I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, przeł. B. Bornstein, Antyk, Kęty 2002.
Wood [1999] – Allen W. Wood, First Lecture: The Idea of Autonomy in Kant, w: Allen W. Wood, Autonomy as the ground of morality, O’Neil Memorial Lectures, University of New Mexico, 1999, <http://ethics.sandiego.edu/theories/Kant/index.html>.