The metatheoretical problems of epistemology

Article Sidebar

PDF (Język Polski)
Published: Dec 1, 2005
DOI: https://doi.org/10.13153/diam.6.2005.165

Main Article Content

Jan Woleński

Abstract

Naturalism is the view that only the so-called Natural World that surrounds us exists and that it is knowable by means of general cognitive tools. This has consequences for epistemology, because it determines what is an object of knowledge (a natural object) and how it comes to be known (either empirically or through a structure built upon the empirical, yet with the exclusion of experience that reaches into a supernatural world). Epistemological naturalism can be either radical (Quine; the reduction of epistemology to cognitive psychology) or moderate, granting a certain autonomy to the theory of knowledge with respect to science. The article defends the second position and shows that it justifies the existence of certain problems whose discussion requires going beyond purely scientific data. Nevertheless, naturalized epistemology in any of its forms is incompatible with transcendentalism.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Woleński, Jan. 2005. “The Metatheoretical Problems of Epistemology”. Diametros, no. 6 (December):70-93. https://doi.org/10.13153/diam.6.2005.165.
Issue
No. 6 (2005)
Section
Articles

By submitting his/her work to the Editorial Board, the author accepts, upon having his/her text recommended for publication, that Diametros applies the Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) license to works we publish. Under this license, authors agree to make articles legally available for reuse, without permission or fees, for any purpose except commercial. Anyone may read, download, copy, print, distribute or reuse these articles without asking prior permission from the publisher or the author, as long as the author and original source are properly cited. The author holds the copyright without any other restrictions. Full information about CC-BY-NC:  https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode.

Creative Commons License

Share |
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

Addis [1989] – L. Addis, Natural Signs. A Theory of Intentionality, Temple University Press, Philadelphia 1989.
View in Google Scholar

Ajdukiewicz [1949] – K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, Czytelnik, Warszawa 1949 (wyd. III, Antyk, Kęty 2003).
View in Google Scholar

Ajdukiewicz [1951] – K. Ajdukiewicz, On the Notion of Existence, „Studia Philosophica” IV, s. 7-22; wersja polska: W sprawie pojęcia istnienia, w: idem, Język i poznanie, t. II, PWN, Warszawa 1965, s. 143-154.
View in Google Scholar

Ameriks [1982] – K. Ameriks, Kant’s Theory of Mind. An Analysis of the Paralogisms of Pure Reason, Clarendon Press, Oxford 1982 (wyd. II, 2000).
View in Google Scholar

Baldwin [1998] – T. Baldwin, Zwrot naturalistyczny, tłum. P. Gutowski, w: Filozofia brytyjska u schyłku XIX w., red. P. Gutowski i T. Szubka, TN KUL, Lublin 1998, s. 381-392.
View in Google Scholar

Beilby [2002] – J. Beilby, Naturalism Defeated? Essays on Plantinga’s Evolutionary Argument against Naturalism, red. J. Beilby, Cornell University Press, Ithaca 2002.
View in Google Scholar

Bobryk [1988] – J. Bobryk, The Classical Vision of Mind and Contemporary Cognitive Science, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1988.
View in Google Scholar

Bobryk [1992] – J. Bobryk, Przyczynowość i intencjonalność, Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
View in Google Scholar

Bobryk [1992a] – J. Bobryk, Niektóre problemy epistemologiczne w badaniach cognitive science, w: Pogranicza epistemologii, red. J. Niżnik, IFiS PAN, Warszawa 1992, s. 60-78.
View in Google Scholar

Bradie [2004] – M. Bradie, Naturalism and Evolutionary Epistemology, w: Handbook of Epistemology, red. I. Niiniluoto, M. Sintonen, J. Woleński, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht-Boston-London 2004, s. 735-745.
View in Google Scholar

Chwistek [1923] – L. Chwistek, Zastosowanie metody konstrukcyjnej do teorii poznania, „Przegląd Filozoficzny” 26, s. 175-187; przedruk, w: L. Chwistek, Pisma filozoficzne i logiczne, t. I, PWN, Warszawa 1961, s. 106-117.
View in Google Scholar

Dorożyński [1995] – K. Dorożyński, Epistemologia naturalistyczna, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, TN KUL, Lublin 1995, s. 161-178.
View in Google Scholar

Dürr [1924] – K. Dürr, Wesen und Geschichte der Erkenntnistheorie, Orelli Füsch, Zürich 1924.
View in Google Scholar

Dziobkowski [2003] – B. Dziobkowski, Dwa naturalizmy, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 12(1(47)), s. 37-49.
View in Google Scholar

Fumerton [1995] – R. Fumerton, Metaepistemology and Scepticism, Rowman and Littlefield, Lanham 1995.
View in Google Scholar

Goldman [2002] – A. I. Goldman, The Sciences and Epistemology, w: Oxford Handbook of Epistemology, red. P. Moser, Oxford University Press, Oxford 2002, s. 144-176.
View in Google Scholar

Hartmann [1921] – N. Hartmann, Grundzüge einer Metaphysisk der Erkenntnis, de Gruyter, Berlin 1921.
View in Google Scholar

Hetherington [1992] – S. C. Hetherington, Epistemology’s Paradox. Is a Theory of Knowledge Possible?, Rowman & Littlefield, Savage 1992.
View in Google Scholar

Horst [1996] – S. W. Horst, Symbols, Computation and Intentionality. A Critique of the Computational Theory of Mind, University of California Press, Berkeley and Los Angeles 1996.
View in Google Scholar

Ingarden [1924-1925] – R. Ingarden, Stanowisko teorii poznania w systemie nauk filozoficznych, w: Sprawozdania Państwowego Gimnazjum w Toruniu za rok szkolny 1924/25, Toruń 1925, s. 5-14; przedruk (rozsz.), w: Ingarden [1971] s. 381-406.
View in Google Scholar

Ingarden [1971] – R. Ingarden, U podstaw teorii poznania, PWN, Warszawa 1971.
View in Google Scholar

Janvid [2001] – M. Janvid, Naturalism and the Status of Epistemology, Department of Philosophy, Stockholm University, Stockholm 2001.
View in Google Scholar

Knowles [2003] – J. Knowles, Norms, Naturalism and Epistemology. The Case for Science without Norms, Palmgrave Macmillan, New York 2003.
View in Google Scholar

Kornblith [1985] – Naturalizing Epistemology, red. H. Kornblith, The MIT Press, Cambridge, Mass. 1985.
View in Google Scholar

Kornblith [1985a] – H. Kornblith, Introduction: What is Naturalized Epistemology?, w: Kornblith [1985] s. 1-13.
View in Google Scholar

Kornblith [2002] – H. Kornblith, Knowledge and Its Place in Nature, Clarendon Press, Oxford 2002.
View in Google Scholar

Luper [1998] – S. Luper, Naturalized Epistemology, w: Routledge Encyclopedia of Philosophy, t. VI, red. E. Craig, Routledge, London 1998, s. 721-722.
View in Google Scholar

Lyons [1995] – W. Lyons, Approaches to Intentionality, Clarendon Press, Oxford 1955.
View in Google Scholar

Moore [1903] – G. E. Moore, Principia Ethica, Cambridge University Press, Cambridge 1903; tłum. polskie: G. E. Moore, Zasady etyki, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1919.
View in Google Scholar

Piątek [1990] – Z. Piątek, O tak zwanej epistemologii ewolucyjnej, „Studia Filozoficzne” 2-3 (291-292), s. 31-45.
View in Google Scholar

Plantinga [2002] – A. Plantinga, Introduction: The Evolutionary Argument against naturalism, w: Beilby [2002] s. 1-12.
View in Google Scholar

Popper [1972] – K. R. Popper, Objective Knowledge. An Evolutionary Approach, Clarendon Press, Oxford 1972; tłum. polskie (cytowane jako: Popper [1992]) – K. R. Popper, Wiedza obiektywna: ewolucyjna teoria epistemologiczna, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1992.
View in Google Scholar

Quine [1969] – W. V. Quine, Epistemology Naturalized, w: idem, Ontological Relativity and Other Essays, Columbia University Press, New York 1969, s. 69-90; tłum. polskie: Epistemologia znaturalizowana, tłum. B. Stanosz, w: W. V. Quine, Granice wiedzy i inne pisma filozoficzne, PIW, Warszawa 1986, s. 106-125.
View in Google Scholar

Siemek [1977] – M. Siemek, Idea transcendentalizmu u Fichtego I Kanta. Studium z dziejów filozoficznej problematyki wiedzy, PWN, Warszawa 1977.
View in Google Scholar

Stępień [1966] – A. Stępień, O metodzie teorii poznania. Rozważania wstępne, TN KUL, Lublin 1966.
View in Google Scholar

Stępień [2005] – A. Stępień, Punkt wyjścia w filozofii. Teorie relacji: filozoficzne i logiczna, TN KUL, Lublin 2005.
View in Google Scholar

Stuhlmann-Laeisz [1991] – R. Stuhlmann-Laeisz, Transcendental, w: Handbook of Meta- physics and Ontology, red. H. Burkhardt, B. Smith, Philosophia Verlag, München 1991, s. 906-909.
View in Google Scholar

Twardowski [1912] – K. Twardowski, O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki, w: Księga Pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza, tom II, Uniwersytet Lwowski, Lwów 1912, s. 1-33.
View in Google Scholar

Twardowski [1975] – K. Twardowski, Teoria poznania (wykłady akademickie w r. a. 1924/1925), „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”(21) 1975, s. 241-299.
View in Google Scholar

Vollmer [2003] – G. Vollmer, Was können wir wissen?, B. I-II, Hirzel, Stuttgart 2003.
View in Google Scholar

Wittgenstein [1922] – L. Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus, Kegan Paul, Trench, Trubner 1922; tłum. polskie: Traktat logiczno-filozoficzny, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1970.
View in Google Scholar

Woleński [1993] – J. Woleński, Metamatematyka a epistemologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
View in Google Scholar

Woleński [1996] – J. Woleński, W stronę logiki, Aureus, Kraków 1996.
View in Google Scholar

Woleński [2002] – J. Woleński, Epistemika i epistemologia, w: Rozum jest wolny, wolność rozumna, red. R. Marszałek i E. Nowak-Juchacz, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2002, s. 26-41.
View in Google Scholar