The metatheoretical problems of epistemology

Article Sidebar

PDF (Polish)
Published: Dec 1, 2005
DOI: https://doi.org/10.13153/diam.6.2005.165

Main Article Content

Jan Woleński

Abstract

Naturalism is the view that only the so-called Natural World that surrounds us exists and that it is knowable by means of general cognitive tools. This has consequences for epistemology, because it determines what is an object of knowledge (a natural object) and how it comes to be known (either empirically or through a structure built upon the empirical, yet with the exclusion of experience that reaches into a supernatural world). Epistemological naturalism can be either radical (Quine; the reduction of epistemology to cognitive psychology) or moderate, granting a certain autonomy to the theory of knowledge with respect to science. The article defends the second position and shows that it justifies the existence of certain problems whose discussion requires going beyond purely scientific data. Nevertheless, naturalized epistemology in any of its forms is incompatible with transcendentalism.

Article Details

How to Cite
“The Metatheoretical Problems of Epistemology”. 2005. Diametros, no. 6 (December): 70-93. https://doi.org/10.13153/diam.6.2005.165.
Issue
No. 6 (2005)
Section
Articles

By submitting his/her work to the Editorial Board, the author accepts, upon having his/her text recommended for publication, that Diametros applies the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license to the works we publish. Under this license, authors agree to make articles legally available for reuse, without permission or fees. Anyone may read, download, copy, print, distribute or reuse these articles without asking prior permission from the publisher or the author, as long as the author and original source are properly cited. The author holds the copyright without any other restrictions. Full information about CC-BY: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.

How to Cite

“The Metatheoretical Problems of Epistemology”. 2005. Diametros, no. 6 (December): 70-93. https://doi.org/10.13153/diam.6.2005.165.
Share |
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

References

Addis [1989] – L. Addis, Natural Signs. A Theory of Intentionality, Temple University Press, Philadelphia 1989.

Ajdukiewicz [1949] – K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, Czytelnik, Warszawa 1949 (wyd. III, Antyk, Kęty 2003).

Ajdukiewicz [1951] – K. Ajdukiewicz, On the Notion of Existence, „Studia Philosophica” IV, s. 7-22; wersja polska: W sprawie pojęcia istnienia, w: idem, Język i poznanie, t. II, PWN, Warszawa 1965, s. 143-154.

Ameriks [1982] – K. Ameriks, Kant’s Theory of Mind. An Analysis of the Paralogisms of Pure Reason, Clarendon Press, Oxford 1982 (wyd. II, 2000).

Baldwin [1998] – T. Baldwin, Zwrot naturalistyczny, tłum. P. Gutowski, w: Filozofia brytyjska u schyłku XIX w., red. P. Gutowski i T. Szubka, TN KUL, Lublin 1998, s. 381-392.

Beilby [2002] – J. Beilby, Naturalism Defeated? Essays on Plantinga’s Evolutionary Argument against Naturalism, red. J. Beilby, Cornell University Press, Ithaca 2002.

Bobryk [1988] – J. Bobryk, The Classical Vision of Mind and Contemporary Cognitive Science, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1988.

Bobryk [1992] – J. Bobryk, Przyczynowość i intencjonalność, Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.

Bobryk [1992a] – J. Bobryk, Niektóre problemy epistemologiczne w badaniach cognitive science, w: Pogranicza epistemologii, red. J. Niżnik, IFiS PAN, Warszawa 1992, s. 60-78.

Bradie [2004] – M. Bradie, Naturalism and Evolutionary Epistemology, w: Handbook of Epistemology, red. I. Niiniluoto, M. Sintonen, J. Woleński, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht-Boston-London 2004, s. 735-745.

Chwistek [1923] – L. Chwistek, Zastosowanie metody konstrukcyjnej do teorii poznania, „Przegląd Filozoficzny” 26, s. 175-187; przedruk, w: L. Chwistek, Pisma filozoficzne i logiczne, t. I, PWN, Warszawa 1961, s. 106-117.

Dorożyński [1995] – K. Dorożyński, Epistemologia naturalistyczna, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, TN KUL, Lublin 1995, s. 161-178.

Dürr [1924] – K. Dürr, Wesen und Geschichte der Erkenntnistheorie, Orelli Füsch, Zürich 1924.

Dziobkowski [2003] – B. Dziobkowski, Dwa naturalizmy, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 12(1(47)), s. 37-49.

Fumerton [1995] – R. Fumerton, Metaepistemology and Scepticism, Rowman and Littlefield, Lanham 1995.

Goldman [2002] – A. I. Goldman, The Sciences and Epistemology, w: Oxford Handbook of Epistemology, red. P. Moser, Oxford University Press, Oxford 2002, s. 144-176.

Hartmann [1921] – N. Hartmann, Grundzüge einer Metaphysisk der Erkenntnis, de Gruyter, Berlin 1921.

Hetherington [1992] – S. C. Hetherington, Epistemology’s Paradox. Is a Theory of Knowledge Possible?, Rowman & Littlefield, Savage 1992.

Horst [1996] – S. W. Horst, Symbols, Computation and Intentionality. A Critique of the Computational Theory of Mind, University of California Press, Berkeley and Los Angeles 1996.

Ingarden [1924-1925] – R. Ingarden, Stanowisko teorii poznania w systemie nauk filozoficznych, w: Sprawozdania Państwowego Gimnazjum w Toruniu za rok szkolny 1924/25, Toruń 1925, s. 5-14; przedruk (rozsz.), w: Ingarden [1971] s. 381-406.

Ingarden [1971] – R. Ingarden, U podstaw teorii poznania, PWN, Warszawa 1971.

Janvid [2001] – M. Janvid, Naturalism and the Status of Epistemology, Department of Philosophy, Stockholm University, Stockholm 2001.

Knowles [2003] – J. Knowles, Norms, Naturalism and Epistemology. The Case for Science without Norms, Palmgrave Macmillan, New York 2003.

Kornblith [1985] – Naturalizing Epistemology, red. H. Kornblith, The MIT Press, Cambridge, Mass. 1985.

Kornblith [1985a] – H. Kornblith, Introduction: What is Naturalized Epistemology?, w: Kornblith [1985] s. 1-13.

Kornblith [2002] – H. Kornblith, Knowledge and Its Place in Nature, Clarendon Press, Oxford 2002.

Luper [1998] – S. Luper, Naturalized Epistemology, w: Routledge Encyclopedia of Philosophy, t. VI, red. E. Craig, Routledge, London 1998, s. 721-722.

Lyons [1995] – W. Lyons, Approaches to Intentionality, Clarendon Press, Oxford 1955.

Moore [1903] – G. E. Moore, Principia Ethica, Cambridge University Press, Cambridge 1903; tłum. polskie: G. E. Moore, Zasady etyki, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1919.

Piątek [1990] – Z. Piątek, O tak zwanej epistemologii ewolucyjnej, „Studia Filozoficzne” 2-3 (291-292), s. 31-45.

Plantinga [2002] – A. Plantinga, Introduction: The Evolutionary Argument against naturalism, w: Beilby [2002] s. 1-12.

Popper [1972] – K. R. Popper, Objective Knowledge. An Evolutionary Approach, Clarendon Press, Oxford 1972; tłum. polskie (cytowane jako: Popper [1992]) – K. R. Popper, Wiedza obiektywna: ewolucyjna teoria epistemologiczna, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1992.

Quine [1969] – W. V. Quine, Epistemology Naturalized, w: idem, Ontological Relativity and Other Essays, Columbia University Press, New York 1969, s. 69-90; tłum. polskie: Epistemologia znaturalizowana, tłum. B. Stanosz, w: W. V. Quine, Granice wiedzy i inne pisma filozoficzne, PIW, Warszawa 1986, s. 106-125.

Siemek [1977] – M. Siemek, Idea transcendentalizmu u Fichtego I Kanta. Studium z dziejów filozoficznej problematyki wiedzy, PWN, Warszawa 1977.

Stępień [1966] – A. Stępień, O metodzie teorii poznania. Rozważania wstępne, TN KUL, Lublin 1966.

Stępień [2005] – A. Stępień, Punkt wyjścia w filozofii. Teorie relacji: filozoficzne i logiczna, TN KUL, Lublin 2005.

Stuhlmann-Laeisz [1991] – R. Stuhlmann-Laeisz, Transcendental, w: Handbook of Meta- physics and Ontology, red. H. Burkhardt, B. Smith, Philosophia Verlag, München 1991, s. 906-909.

Twardowski [1912] – K. Twardowski, O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki, w: Księga Pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza, tom II, Uniwersytet Lwowski, Lwów 1912, s. 1-33.

Twardowski [1975] – K. Twardowski, Teoria poznania (wykłady akademickie w r. a. 1924/1925), „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”(21) 1975, s. 241-299.

Vollmer [2003] – G. Vollmer, Was können wir wissen?, B. I-II, Hirzel, Stuttgart 2003.

Wittgenstein [1922] – L. Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus, Kegan Paul, Trench, Trubner 1922; tłum. polskie: Traktat logiczno-filozoficzny, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1970.

Woleński [1993] – J. Woleński, Metamatematyka a epistemologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.

Woleński [1996] – J. Woleński, W stronę logiki, Aureus, Kraków 1996.

Woleński [2002] – J. Woleński, Epistemika i epistemologia, w: Rozum jest wolny, wolność rozumna, red. R. Marszałek i E. Nowak-Juchacz, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2002, s. 26-41.