|
|
Filozofia rosyjska :
powrót
Wszechludzkość
|
Wszechludzkość
F. Dostojewski, starając się określić istotę swego światopoglądu, pisał: „Albowiem czym jest siła duchowa rosyjskiej narodowości, jeśli nie ostatecznym dążeniem do powszechności i wszechczłowieczeństwa?”, „do powszechnego wszechczłowieczo-braterskiego zjednoczenia serce rosyjskie nadaje się najbardziej ze wszystkich narodów”.
Wszechczłowieczeństwo, głoszone przez Dostojewskiego, znowu stało się popularne. W czasach radzieckich, powołując się na Dostojewskiego i... Lenina, myśl o wszechczłowieczeństwie, jako o istocie rosyjskiej świadomości narodowej, rozwijali m.in. W. Kożynow i E. Troicki. Teraz przyłączyło się do nich (już bez odnośników do dzieł Lenina) wielu innych literatów, profesorów i ideologów. Co prawda, niektórym z nich w powoływaniach się na Dostojewskiego poplątały się pojęcia wsieczełowiecznosti i obszczeczełowiecznosti, które pisarz rozróżniał („człowiek ogólny” – to zachodni „nikt”, mrówka z mrowiska; Rosjanin jest wszechczłowiekiem, na wzór i podobieństwo Wszechczłowieka Chrystusa).
Twierdzeniu Dostojewskiego, iż „Narodowa idea rosyjska to w ostatecznym rezultacie jedynie wszechświatowe, ogólnoludzkie zjednoczenie”, kategorycznie przyznaje rację A. Gułyga. Jego zdaniem: „Idea rosyjska jednoczy ludzkość w jej odwiecznym dążeniu do ustanowienia pokoju i sprawiedliwości na Ziemi. To wszechświatowa soborowość – ten autentyczny kolektyw, bez którego ludzkość dzisiaj nie przeżyje”. W. Aksiuczic, powołując się na Dostojewskiego, także głosi „uniwersalizm” i „wszechczłowieczeństwo idei rosyjskiej”, nie biorąc pod uwagę faktu, iż inne narody-kultury chcą pozostać przy własnych „ideach”, że po doświadczeniach historii nie uwierzą ani w rosyjski, ani w radziecki „uniwersalizm”. Narodowy bolszewik A. Dugin z całą powagą oświadcza: „Rewolucję pojmowano u nas narodowo, patriotycznie. Nowe społeczeństwo, nowy porządek miał być rosyjski – narodowy i uniwersalny jednocześnie, taki jak ideał człowieka rosyjskiego, Wszechczłowieka Dostojewskiego. Właśnie tak pojmowali internacjonalizm rewolucjoniści rosyjscy – nie jako kosmopolityczną mieszaninę, lecz jako triumf rosyjskiego duchowego wszechczłowieczeństwa”.
„W swej tolerancji wobec innych, ukoronowanej przez Dostojewskiego sławą wszechczłowieczeństwa, zapominamy o sobie samych” – pisze W. Rasputin.
Miłośnicy rosyjskiego wszechczłowieczeństwa (a jest ich wielu) odrzucają jednocześnie ideę globalizacji. A czyż wszechczłowieczeństwo nie jest rosyjską, romantyczną wersją „globalizacji”? Romantyczną – gdyż wymaga wiary w zbawicielską rolę „idei rosyjskiej”.
Idea globalizacji nie jest nowa. Jej przeciwieństwem jest izolacja. „Zachodnia” globalizacja polega na łączeniu świata poprzez wymianę informacji, ludzi, towarów i finansów w imię wzajemnego zrozumienia różnorodności ludzkiego bytowania. Globalizacja po rosyjsku (wszechczłowieczeństwo) – to „zjednoczona” izolacja w wierze i w światopoglądzie w imię przyszłego zbawienia ludzkości.
Andrzej de Lazari |
|
|
|
| Książki
|
|
|
Достоевский Ф. - Речь о Пушкине
, 1880 - ( E.M., ) |
|
|
Дугин А. - Абсолютная
Родина
, Москва 1999 - ( An., E.M., ) |
|
|
Лазари А. де - В кругу Федора
Достоевского.
Почвенничество
, Москва 2004 - ( An., ) |
|
|
Dunlop J. - The Faces of Contemporary Russian Nationalism
, Princeton 1983 - ( A.de L., ) |
|
|
Lazari A. de - W kręgu Fiodora Dostojewskiego. Poczwiennictwo
, Łódź 2000 - ( L.K., A.de L., ) |
|
|
O’Rourke K., Williamson J. - Globalisation and History
, New York 1999 - ( A.de L., ) |
| Artykuły
|
|
|
Аксючиц В. - Русская идея
, „Москва” (7) 1993 - ( E.M., ) |
|
|
Баграмов Э. - Эволюция
нацио-нального
сознания и
национальной
психологии
русских
, „Кентавр” (2) 1993 - ( E.M., ) |
|
|
Беловолов Г. - „Общеевропейский
дом” и
Вавилонская
башня. Заметки
Достоевского на
полях
Апокалипсиса
, „Вече” (46) 1992 - ( E.M., ) |
|
|
Белозерцев Е. - Национальная
школа – надежда
России...
, „Наш современник” (3) 1995 - ( E.M., ) |
|
|
Бородай Ю. - Третий путь
, „Наш современник” (9) 1991 - ( E.M., ) |
|
|
Бородай Ю. - Пути
становления
национального
единства
, „Наш современник” (1) 1995 - ( E.M., ) |
|
|
Гулыга А. - Понять Германию
– понять Россию
, „Наш современник” (2) 1995 - ( An., E.M., ) |
|
|
Достоевский Ф. - Объявление о
подписке на
журнал „Время”
на 1861 год
, 1860 - ( E.M., ) |
|
|
Дугин А. - Русские – этнос
или нация?
, „Кентавр” (2) 1993 - ( An., E.M., U.W., ) |
|
|
Дунаев М. - Тупики
плюрализма
, „Москва” (6) 1993 - ( An., ) |
|
|
Елисеев Н. - Осматриваясь в
непрозрачном. О
тотальности
русско-го
сознания
, „Век XX и мир” (3 – 4) 1994 - ( An., ) |
|
|
Ильин Д. - „Русская идея”
на полигоне
„демократии”
, „Наш совре-менник” (3) 1991 - ( An., ) |
|
|
Иоанн
(митрополит) - Будь верен до
смерти
(Православие и
современность)
, „Собеседник православных христ&# 1993 - ( An., ) |
|
|
Казинцев А. - Новая мифология
, „Наш современник” (5) 1989 - ( An., ) |
|
|
Казинцев А. - Не уступать духу
века
, „Наш современник” (12) 1991 - ( An., ) |
|
|
Кожинов В. - „И назовет меня
всяк сущий в ней
язык...”
, „Наш совре-менник” (11) 1981 - ( An., ) |
|
|
Крупин В. - Слава Богу за
все. Путевые
раздумья
, „Наш современник” (1) 1995 - ( An., ) |
|
|
Парамонов Б. - Потомки
Достоевского
, „Звезда” (12) 1997 - ( An., ) |
|
|
Распутин В. - Беседы о
русском.
Восстань душе
моя
, „Москва” (2) 1994 - ( E.M., ) |
|
|
Распутин В. - Что дальше,
братья-славяне?
, „День” (14) 1992 - ( E.M., ) |
|
|
Салтыков А. - Русское
православие и
духовное
возрождение
нации
, „Кентавр” (2) 1993 - ( E.M., ) |
|
|
Солженицын А. - „Русский
вопрос” к концу XX
века
, „Новый мир” (7) 1994 - ( E.M., ) |
|
|
Суворов А. - Две силы
, «Русь Православная» (79 – 80) 2004 - ( E.M., ) |
|
|
Троицкий Е. - Русская
социалистическая
нация
, „Молодая гвардия” (1) 1988 - ( E.M., ) |
|
|
