Mistyk, eklektyczny chrześcijański personalista i egzystencjalista. Obok L. Szestowa najbardziej znany przedstawiciel religijnej myśli rosyjskiej. Wielość źródeł inspiracji: gnoza, Ojcowie Kościoła, mistyka nadreńska, rodzima tradycja prawosławna i słowianofilska, filozofia Zachodu.
Filozofia, według Bierdiajewa, dotyczy niewyrażalnych w racjonalnym dyskursie (stąd krytyka zachodniego racjonalizmu) aktów ludzkiego ducha, które poprzez mit i symbole (najpełniej wyrażone w chrześcijaństwie) odsłaniają sens egzystencji człowieka i świata oraz ich wspólne przeznaczenie.
Triada organizująca myśl Bierdiajewa to: mit Upadku – Bogoczłowiek – Eschaton, przy centralnym motywie bogoludzkiej, utraconej i odzyskanej ponownie istoty człowieka.
Grzech – wybór zła (mit Upadku) zawdzięczają ludzie niestworzonej, poprzedzającej Boga i człowieka wolności. Obydwaj mają do niej takie samo prawo, mimo iż zostało ono przez człowieka niewłaściwie wykorzystane. Wolność do zła pociągnęła za sobą różnorodne formy zniewolenia, wcielone w „państwo cesarza” – sferę kultury. Cała ziemska historia świadczy o tym, że powołani do twórczej współpracy z Bogiem (oczekuje On tego od nas, bowiem twórczość obok wolności jest naszym wspólnym wyróżnikiem) umiemy co najwyżej tworzyć kulturę, czy jej technologiczne przedłużenie – cywilizację. Proces ten, zapoczątkowany przez Renesans, kulminuje w rozwiniętym kapitalizmie oraz w komunizmie; ich wspólną cechą jest urzeczowienie i zanik sacrum, bądź znieprawione ujęcie tegoż. Historia jako proces stopniowej negacji bożego pierwiastka w człowieku (fałszywy mit postępu) uzależniła go od peryferyjnych, nie zaś źródłowych cech jego istoty. Bierdiajew nazywa to obiektywacją. Krytykując europejską tradycję filozofii ontologicznej i przeciwstawiając jej własną filozofię wolności, ostro przeciwstawia osobę, czyli ducha, „zobiektywowanemu” światu historii i kultury. Rozróżnia wolność (aktywność) osoby i konieczność (determinizm społeczny, polityczny, biologiczny, aksjologiczny, historyczny i in.) zniewalającą osobę. Redukując się do fenomenalistycznego porządku obiektywizacji, człowiek zatracił swój noumenalny wymiar osoby – ducha transcendującego świat.
Odbudowanie bogoludzkiej całości umożliwia mit Bogoczłowieka. Wcielenie i ofiara Boga, znosząc skutki ludzkiego wyboru zła, wskazują, jak właściwie skorzystać z naszych wolnościowych prerogatyw, jak odzyskać utracone podobieństwo boże i twórczo transcendować świat obiektywacji ku nieskończoności wiecznego życia ducha. To Chrystus – Bogoczłowiek, którego dramat rozgrywa się symbolicznie w duchu ludzkim, przywraca rozerwaną przez wybór zła więź bogoludzką; jest to przykład przebóstwienia upadłej natury ludzkiej, a tym samym świata, skoro jest on epifenomenem ducha (nie na odwrót).
Sensem historii jest budowa „państwa ducha”, które wszelako nie mieści się w czasie kosmicznym, czy historycznym (fałszywe są koncepcje zbawienia człowieka na Ziemi, np. millenaryzm, komunizm), lecz w głębinowym czasie egzystencjalnym, w wymiarze eschatycznym. Właśnie w dobie największego rozbratu z Bogiem, w dobie największego upadku człowieka (rozwinięty kapitalizm, komunizm w Rosji) rodzi się „nowe średniowiecze” – twórcza epoka transcendująca ten świat. Dotąd człowiek niewłaściwie kierował swą wolnością, lecz po upadku Kościoła Piotra (ostra krytyka historycznego chrześcijaństwa, oskarżanego o zagubienie chrześcijańskiego powołania człowieka) nastąpi epoka Kościoła Jana – nakierowanego na wieczność, odnowionego chrześcijaństwa wymiaru duchowego.
Kluczowe miejsce w tym procesie przypada narodowi rosyjskiemu, który nie mając za sobą błędnej zachodniej drogi rozwoju, zachowując wspólnotowy, przeciwstawny indywidualistycznemu, anonimowemu, sposób współdziałania, naznaczony apokaliptycznym poczuciem i mesjanistycznym posłannictwem, dotknięty przez opresywny komunistyczny totalitaryzm, jako pierwszy odrestauruje duchowy wymiar chrześcijaństwa, co doprowadzi jednocześnie (choć wynika głównie ze zbawczego czynu Boga) do całkowitego odkupienia zła, do powszechnego zbawienia, apokatastazy.
Historiozofia Bierdiajewa wywarła zdecydowany wpływ na jego rozumienie istoty komunizmu (fałszywa realizacja naszych przyrodzonych nadziei), z czego w swoim czasie zasłynął w świecie.

Marek Styczyński