Wanda Terlecka

Każdy z ludzi szukając pomocy specjalistycznej w jakiejkolwiek dziedzinie pragnie otrzymać ją w pełni kompetentną, uczciwą i życzliwą.

W odniesieniu do lekarzy oczekiwania te są jeszcze wyższe. Pomocy lekarskiej poszukuje się bowiem w obliczu zagrożenia najwyższych wartości: życia i zdrowia.

Potencjalny pacjent winien mieć świadomość rzeczywistości, w jakiej pracują lekarze. Część polskich elit lekarskich została wymordowana podczas II wojny światowej. W powojennych latach komunistycznych odebrano lekarzom samorząd, zawieszono obowiązywalność kodeksu etyki lekarskiej, zdeprecjonowano stan lekarski bardzo niskimi zarobkami, łamano morale pozostawiając możliwości kariery społeczno-zawodowej i naukowej praktycznie tylko za cenę uległości politycznej. Po r. 1989 kolejne Rządy zamykają oczy na systemowe przyczyny niewydolności służby zdrowia, a przy pomocy mediów czynią wiele, by skłócić pacjentów i lekarzy, a w efekcie wszystkich obywateli pozbawić poczucia bezpieczeństwa na wypadek choroby.

Współczesny lekarz jest owocem społeczeństwa, z którego wyszedł. Nosi na sobie efekty kryzysu wychowania i rodziny. Często nie otrzymuje właściwego wychowania rodzinnego. Uczelnie z reguły tylko uczą, lecz nie wychowują. Coraz rzadziej spotyka się mistrza zawodu lekarskiego, który może być wzorcem osobowym godnym naśladowania przez młodszych. W ostatnich latach lekarz na codzień spotyka się z agresją ze strony pacjentów, ich rodzin i specjalizujących się w dziedzinie roszczeń prawników.

Lekarz reprezentuje czasy w których żyje, ale jest również spadkobiercą dorobku etycznego lekarzy co najmniej od 2500 lat.

Pisane kodeksy etyki lekarskiej i ich odpowiedniki (Przykazanie i Przysięga Hipokratesa, Modlitwa Majmonidesa, Deklaracja Genewska, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Kodeks Etyki Lekarskiej) zwierają wprawdzie treści kompatibilne do czasu w którym powstały, ale pozostają wierne wartościom podstawowym. Bazują na bezwzględnym szacunku dla człowieka i jego życia.

Specyfika zawodu lekarza (decydowanie o najwyższych dobrach drugiego człowieka, konieczność dobrego rozstrzygania w trudnych sytuacjach wewnątrzkonfliktowych) stawia lekarzowi wymagania kierowania się w działaniach zawodowych zasadami etyki normatywnej. Jest to w życiu społecznym jedyna gwarancja, że pacjent może liczyć w każdej sytuacji na dobro ze strony lekarza. Myślenie postmodernistyczne i rozpowszechniony relatywizm moralny jest dla współczesnego lekarza szczególnym wyzwaniem, aby sam stawiał sobie pytania o wymiar etyczny swojej pracy zawodowej i żeby umiał dystansować się od etycznie złych rozstrzygnięć prawnych.